Şiir gibi bir film Kelebeğin Rüyası... İlk sahneden itibaren sizi avucunuzun içine alıyor ve tek kamerayla kesintisiz olarak çekilmiş yaklaşık 3-4 dakikalık zaman diliminde, Zonguldak madenlerindeki insan manzaralarına odaklanıyorsunuz. Bütün görüntüler şahane; kıyafetler, evler, arabalar derken şiir gibi bir film çıkıyor karşımıza... Bu filmde gördüklerimiz aslında görüntü yönetmeni Gökhan Tiryaki'nin vizyonu. Gökhan Tiryaki bir fotoğrafçı hassasiyetiyle müthiş kareler yakalamış. O koskocaman sinema perdesine bu kareleri yerleştirerek unutulmaz sahnelere imza atmış. Sanki Gökhan Tiryaki sinemada bir fotoğraf sergisi açmış gibi...
Kelebeğin Rüyası filminde, İkinci dünya savaşı yıllarında yaşamış şairler Rüştü Onur ve Muzaffer Tayyip'in kısacık süren ömürlerini Yılmaz Erdoğan büyük bir ustalıkla sinemaya aktarmış. Eğer hayatınızda şiire yer yoksa, eğer duygusallıktan hoşlanmam diyorsanız, Kıvanç gibi mankenden bozma bir başrol oyuncuna itibar etmiyorsanız, hayatla dalga geçmeyi bilmiyorsanız bu filme gitmeyin çünkü boşa zaman harcamış olursunuz...
Zonguldak'a babasının yanına okumak için gelen Suzan'a şiirlerini ve kendilerini beğendirmek için iddiaya giren iki şairin hikayesi bu. Bir taraftan savaş yıllarının perişanlığı, bir yandan maden ocaklarındaki dram, bir yanda ise verem..
Bir hastalık nasıl olur da iki insanın evlenmesine sebep olabilir ki?.. Rüştü Onur sanatoryumda yatarken bir kıza aşık olur. Artık kıza tedavinin kâr etmeyeceği anlaşılınca taburcu edilir, Rüştü ise o gittikten sonra hastaneden kaçar peşine takılır kızın. Sonra ailesi kızlarının fazla ömrünün kalmadığını bildiklerinden Rüştü ile evlenmelerine izin verirler. Ama öyle bir evliliktir ki bu, iki aşık düşünün; öpüşmek yasak onlara, hatta sarılmak bile. Buna rağmen birbirlerini deli gibi sevebiliyorlar. Hatta Rüştü Onur bir repliğinde
“Senin hastalığın bile güzel” der,
Mediha sorar “Neden öyle dedin?”
Rüştü Onur “Hasta olmasan seni bana vermezlerdi ki!”
Mediha hayran hayran şöyle söyler “Bak yine kötü bir şeyi güzel söyledin…”
Rüştü Onur'u filmde Mert Fırat canlandırıyor. Mert Fırat; ilk olarak “başka dilde aşk” filmiyle dikkatimi çekmişti. O filmde dilsiz bir gencin yaşadığı hayatı sessiz sessiz, hareketleriyle, elleriyle ve mimikleriyle oynuyordu ki oyunculuğuna hayran kalmıştım. Sanırım konuşmadığı için. Bu filmde de son derece güzel bir oyunculuk çıkartmış olmasına rağmen, tiyatro oyuncularının yüksek tonda konuşma alışkanlıklarından olsa gerek, bana bütün konuşmaları rahatsız edici ve yapay geldi, “ezberini oynuyor” dedim her repliğinde. Tiyatrocu kimliğinden sıyrılmadığı sürece bir sinema oyuncusu olamayacak benim nazarımda. Buna rağmen biçilen elbiseye girmiş, rol yakışmış üstüne.. Filmde o kadar çok öksürüyor ki, Yılmaz Erdoğan Mert Fırat'a replik olarak bolca öksürük yazmış ;)
Bir de şiir... Rüştü Onur hastalıktan acı çeken ve nefesi kokan, buna rağmen yine de fabrikaya çalışmaya giden karısı Mediha için şu dizeleri yazmış;
Payıma düşen toprak parçası
Senin de payına düşer
Ayrılık gayrılık yok
Ölüm nefesinde nasıl olsa
Amma henüz vakit erken
Daha gün
Karşı apartmanın balkonunda
Dur bakalım hele
Ben salata satayım
Şair Leyla Sokağı'nda
Sen gene koş
Bez fabrikasındaki
Tezgahının başına
Ölüm içimde
Ölüm dışımda
Ölüm talihsiz aşımda
Ölüm kuru başımda
Teselli benim gözyaşımda.
Şair Leyla Sokağında sebze satan ve dükkanın üstünde bir göz odada kalan Rüştü'nün bu şiirindeki zaman algısı aslında ne kadar kısadır ama bir kelebeğin ömrüne göre de ne kadar uzundur...
Filmde Muzaffer Onur'u da Kıvanç Tatlıtuğ oynuyor ama nasıl güzel bir rol çıkartıyor, tek kelimeyle oyunculuğu için "müthiş" demem gerek. Behlül’ün jönü, Kuzey’in delikanlısı gitmiş, hafiften kambur, karnı sırtına yapışmış, hiçbir şeyi ciddiye almayan, en dramatik durumlarda bile şaka yapabilen, ölümle bile dalga geçen, silik ve tırnaklarını yiyen bir kişilik ortaya çıkartmış Kıvanç Tatlıtuğ. Bu arada yeni fark ettim; adam gerçek sarışınmış yahu! Demek çakma sarışın sadece kadınlarda oluyormuş ;)
Muzaffer Tayyip’in Heybeliada Sanatoryumuna kadar gidip kapıdan geri dönmesi ve o sırada Başhekimi görerek ona kendi şiirini okuması hafızamdan hiç silinmeyecek bir sahne olarak kaldı. Şu şiiri okumuştu Muzaffer:
Diyecekler ki arkamdan
Ben öldükten sonra
O, yalnız şiir yazardı
Ve yağmurlu gecelerde
Elleri cebinde gezerdi
Yazık diyecek
Hatıra defterimi okuyan
Ne talihsiz adammış
İmanı gevremiş parasızlıktan...
Gelelim en tartışmalı konuya, filmde Suzan rolünü oynayan Belçin Bilgin'e... Kimilerince aşık olunabilecek bir kadın olabilir Belçin ama ne yazık ki “sinema ışığı” yok!.. Bir sinema oyuncusu güzel olmayabilir, çok iyi rol yapamıyor olabilir ama bir ışığı vardır ve o filmi parlatır, yükseltir ve unutulmaz arasına sokabilir. Eğer Yılmaz Erdoğan karısını bu filmde oynatmak için ısrarcı olmasaymış (belki de karısı ısrar etmiştir, ya ben ya hiç! demiştir) film tam olarak “unutulmazlar” arasına girebilirmiş. Ayrıca 30 yaşında bir kızın bu kadar zengin olmalarına rağmen hala liseye gidiyor olması da bi türlü akıl erdiremedim ;)
Sonuç; Filme 10 üzerinden 9 veriyorum. O bir puanı da film mutlu sonla bitmediği için kırıyorum :(
Not: Yukarıda görmüş olduğunuz bu fotoğraf 1960'lı yıllarda bir köyde çekilmiş ve bu harika kız şimdilerde yine aynı bu güzellikte. Sevgili dostum Zehra'ya bu fotoğrafı paylaşmama izin verdiği için çok teşekkür ediyorum...
